Alles is onzeker: reacties op pandemieën in het verre verleden
Fik Meijer vergelijkt op zijn karakteristieke en enthousiasmerende wijze onze ontreddering over het Covid-19 virus met de houding die men in de oudheid en in de Middeleeuwen aannam wanneer besmettelijke ziekten die het bevattingsvermogen te boven gingen en vernietigend toesloegen.
Angst en machteloosheid waren de eerste reacties. Men was er zeker van dat de pandemie het gevolg was van goddelijke toorn die over de mensen was uitgestort. Men raadpleegde orakels, bracht offers aan God of de goden en zocht naar zondebokken. Rationele verklaringen werden nauwelijks gegeven. Fik Meijer beschouwt enkele pestilenties: besmettelijke ziektes in het Oude Testament, de pijlen van de pest die het leger van de Grieken bij Troje treffen, de pestilentie die in 430 v.Chr. Athene overvalt, de grote pandemie in het Romeinse rijk in de tweede eeuw van onze jaartelling, de alles vernietigende verspreiding van een dodelijk virus in het Byzantijnse rijk en de Zwarte Dood in de veertiende eeuw. En tenslotte natuurlijk de vraag hoe wij lering kunnen trekken uit de houding van de mensen in de oudheid en de middeleeuwen?
Fik Meijer (1942) studeerde klassieke talen en oude geschiedenis aan de Universiteit van Leiden, waar hij in 1973 promoveerde. In 1992 werd hij bijzonder hoogleraar zeegeschiedenis van de klassieke oudheid en in 1999 hoogleraar oude geschiedenis.